اين روزها مدام از ارزهاي ديجيتالي صحبت مي‌شود. اما با وجود شهرتي كه پيدا كرده‌اند هنوز هم عده زيادي از افراد دقيقا نمي‌دانند كه منظور از ارز ديجيتال چيست و اين ارزها دقيقا چه كاربردي در دنياي امروز دارند. ارزهاي ديجيتالي در حقيقت ارزهايي هستند كه با پروتكل‌هاي رمزگذاري‌شده طراحي مي‌شوند و هدف‌شان كاهش تقلب و ممانعت از جعل و كلاه‌برداري ارزي است. اگر شما هم كنجكاو هستيد كه درباره هويت و كاركرد اين ارزهاي تازه‌وارد، بيشتر بدانيد، بهتر است تا پايان اين مقاله با خانه سرمايه همراه باشيد.
تجربه خاص يك ارز آزاد با ارز ديجيتال
مهم‌ترين ويژگي ارز ديجيتال در غيرمتمركز بودن آن است. يعني هيچ نهاد، سازمان يا دولت خاصي، آن را تحت نظارت و كنترل خود ندارد. در نتيجه، ديگر خبري از دخالت دولت‌ها در مديريت و پيشبرد پروژه‌هاي موجود در شبكه بلاك‌چين نيست. شبكه بلاك‌چين، شبكه‌اي وسيع و گسترده است كه ارزهاي ديجيتالي در بستر آن تبادل مي‌شوند. استفاده از انواع ارز ديجيتال براي تراكنش‌هاي مالي مختلف از نقاط گوناگون دنيا مقدور است. براي انجام هرگونه تراكنش با ارز ديجيتالي در بستري گسترده نياز به كليد‌هاي عمومي و خصوصي وجود دارد. اين كليدها، امنيت فعاليت با رمزارزهاي ديجيتالي را بالا مي‌برند. در واقع، عمليات تراكنش با ارزهاي ديجيتال به كمك فرايندهاي رمزگذاري مسير تراكنش انجام مي‌شود. در روش‌هاي قبلي كه نسبت به تراكنش با ارزهاي ديجيتال و بلاك‌چين، سنتي محسوب مي‌شوند، مبلغ زيادي به عنوان كارمزد در جابجايي ارزها و معاملات از سوي موسسات مالي واسطه و بانك‌ها دريافت مي‌شود. اما انجام فعاليت‌هاي گوناگون با انواع ارز ديجيتال ديگر چنين مشكلي ندارد. يعني به ازاي مبلغ بسيار اندكي از كارمزد، امكان تراكنش‌هاي مالي وجود دارد.
ارز ديجيتال، يك هافبك تخصصي
اين روزها كه اوضاع ارزهاي ديجيتال مطلوب است و به عنوان پديده‌اي نوظهور با كاربردهاي فراوان از آنها ياد مي‌شود، نياز به شناخت و كسب آگاهي درباره‌شان بيش از هر زماني است. بانك‌ها، موسسات مالي، دولت‌ها و سرمايه‌گذاران زودتر از باقي افراد، متوجه اين ارزها شده‌اند. اينها علاوه بر اينكه به اهميت و ظرفيت ارز ديجيتال پي برده‌اند، از حضور اين بازيگر تازه‌وارد در بازار كمي احساس ترس و دل‌نگراني هم پيدا كرده‌اند. همان‌طور كه گفته شد، تبادلات مالي و انجام تراكنش‌هاي مختلف با رمزارزهاي ديجيتال بسيار كم‌هزينه‌تر از استفاده از روش‌هاي سنتي گذشته است. در نتيجه، بديهي خواهد بود كه موسسات مالي و بانك‌ها كمي احساس خطر كنند. البته با وجود تمام حرف و حديث‌هايي كه درباره جانشيني انواع ارز ديجيتال با ارزهاي حقيقي مطرح مي‌شود، همچنان، همه چيز درباره اين ارزها در حد حدس و گمان است و حتي دولت‌ها، مهندسان، كارشناسان و افراد خبره در دنياي اقتصاد، تجارت و بازارهاي مختلف از اطلاعات كافي در اين زمينه برخوردار نيستند. يكي از دلايل عمده اين موضوع، تخصصي بودن بيش از حد ساز و كار انواع ارز ديجيتال است. در واقع، دانش دولت‌ها، كارشناسان و... درباره ارز ديجيتال بسيار كمتر از آن است كه بتوانند اين پديده تازه را به خوبي تحليل كنند.
داستان تولد ارزهاي ديجيتالي
عده اندكي از افراد از پيدايش انواع ارز ديجيتال اطلاع دارند. اين پديده، در واقع به عنوان اختراعي در كنار يك اختراع ديگر، پا به دنياي ارزها گذاشت. بيت‌كوين، معروف ترين ارز ديجيتالي است كه خالق آن، فردي ناشناسي به نام ساتوشي ناكاموتو است. هويت اين فرد كاملا مشخص نيست و فرضيه‌هايي وجود دارد كه شايد اين فرد، نامي جعلي براي گروهي از افراد باشد كه اقدام به توليد و طراحي نخستين ارز ديجيتال يعني بيت‌كوين كرده‌اند كه نخستين و مهم‌ترين پول ديجيتال است و از ساير انواع اين ارز بيشتر در معرض قضاوت و تحليل قرار مي‌گيرد. به عبارت دقيق‌تر، در دنياي ديجيتال به بيت‌كوين توجه زيادي مي‌شود. اين ارز، قيمت ارزهاي ديگر را تعيين مي‌كند و روي مسيري كه ارزهاي ديگر ديجيتالي طي مي‌كنند، اثرات فوق‌العاده‌اي دارد. قبل از اينكه ايده طراحي و توليد اسكناس‌هاي ديجيتالي به عرصه ظهور برسد، بيت‌كوين به عنوان ارزي به بازار عرضه شد كه براي معامله و انجام تراكنش‌هاي مختلف با آن، هيچ واسطه‌اي ميان دريافت‌كننده و گيرنده وجود نداشت. در واقع، ارز ديجيتال بيت كوين در بستري كاملا غيرمتمركز، امكان معامله ميان دو فرد را بدون نياز به بانك‌ها و موسسات فراهم مي‌كند. در واقع، بيت كوين و شيوه جذاب تراكنش با آن، قبل از اينكه ايده پول ديجيتالي به منصه ظهور برسد، پا به دنيا گذاشت.
ارز ديجيتال چگونه كار مي‌كند؟
همان‌طور كه عنوان شد، بيت‌كوين و ارزهاي ديجيتال ديگر به عنوان اختراعي جانبي در حين كار كردن روي پروژه پول ديجيتالي به وجود آمدند. اين پروژه به دنبال توليد روشي بود كه طي آن در بسترهاي ديجيتالي، امكان تبادل و تراكنش مالي مقدور شود اما اين سيستم، سيستمي متمركز بود. در‌حالي‌كه بيت‌كوين و انواع ارز ديجيتال در بستري كاملا غيرمتمركز قابل‌استفاده هستند و اين دستاوردي تصادفي است كه در طي كار كردن روي توليد پول ديجيتالي به دنيا معرفي شد. از مزاياي سيستم و شبكه غيرمتمركز مي‌توان به اين موضوع اشاره كرد كه تمام تراكنش‌ها در بستر بلاك‌چين و شبكه‌اي كه ارزهاي ديجيتال در آن رد و بدل مي‌شوند مانند يك دفتر كل حسابداري بسيار بزرگ است. در اين دفتر كل بزرگ، تمام تراكنش‌هايي كه از سوي كاربران صورت مي‌گيرد، كاملا در شبكه ثبت مي‌شود و همه از آن خبر دارند. در اين صورت، امكان ايجاد تغيير در اطلاعات ثبت‌شده در سيستم و دستكاري آنها وجود نخواهد داشت. هر تراكنش جديدي كه قرار است در سيستم به ثبت برسد بايد مورد تاييد تمام كاربراني باشد كه در شبكه بلاك‌چين و شبكه‌هاي مشابه آن با عنوان گره شناخته مي‌شوند.
ارزهاي ديجيتال چگونه توليد مي‌شوند؟
انواع ارزهاي ديجيتال از طريق استخراج كردن از سوي كارشناساني توليد مي‌شوند كه آنها را با روش‌هايي پيچيده و رايانه‌هايي مجهز، توليد يا به عبارت بهتر استخراج مي‌كنند. در مسير استخراج ارز ديجيتال، چيزي به نام هَش وجود دارد. هَش، در واقع نوعي مكانيزم است كه هر بلوك اطلاعاتي در شبكه بلاك چين را به بلوك قبلي خود مرتبط مي‌كند. استخراج‌كنندگان ارزهاي ديجيتالي با توليد هر بلوك و اضافه كردن آن به بلاك‌چين، كار خود را پيش مي‌برند. براي اينكه بتوان، ارزهاي ديجيتال را استخراج كرد نياز به رايانه‌هاي پيشرفته وجود دارد. ضمن اينكه اين فرايند، برق بسيار زيادي هم مصرف مي‌كند. مصرف برق زيادي كه در حين استخراج ارزهاي ديجيتال به كار گرفته مي‌شود، باعث شده تا دلمشغولي بزرگي براي ماينرها يا همان استخراج‌كنندگان پول ديجيتال به وجود آيد. برخي از دولت‌ها هم معتقدند كه اين حجم از الكتريسيته براي هر كشوري، هزينه زيادي به همراه خواهد داشت.
چند مدل ارز ديجيتال داريم؟
ارزهاي ديجيتال از تنوع زيادي برخوردار هستند. بيشتر آنها كاركرد و ويژگي‌هاي مشابهي دارند. معروف‌ترين آنها بيت كوين است. اما موارد و گزينه‌هاي مشهور ديگري هم در دنياي ارزهاي ديجيتال وجود دارد كه از آنها مي‌توان به ريپل (Ripple)، اتريوم (Ethereum)، لايت‌كوين (Litecoin) و مونِرو (Monero) اشاره كرد. اين ارزهاي ديجيتالي، مشهورتر از گزينه‌هاي ديگر بازار هستند و به نوعي رهبران بازار ارزهاي ديجيتالي به شمار مي‌روند. شايد براي‌تان اين سوال به وجود آمده باشد كه وضعيت ارز ديجيتال در ايران به چه ترتيب است. در ايران هم مانند ساير نقاط دنيا، ارزهاي ديجيتال مورد بررسي افراد خبره‌اي مانند مهندسان، سرمايه‌گذاران و از همه مهم‌تر دولت قرار گرفته‌اند. البته فعلا به شكل رسمي و قانوني، خبري درباره استفاده و كاربرد اين ارزها مطرح نشده است. اخباري درباره اينكه دولت، به زودي، ارز ديجيتال مخصوص به خود را راهي بازار مي‌كند هم در ميان اخبار منتشر شده بود اما اينكه چنين قضيه‌اي تا چه اندازه جدي باشد، چندان مشخص نيست. در هر حال، نخبگان و كارشناسان زيادي در ايران هم در حال بررسي ارزهاي ديجيتال و كاركردهاي آن هستند.
سرنوشت ارز ديجيتال، سياه يا سفيد؟
ارزهاي ديجيتالي به شدت در حال گسترش هستند. حدود ۱۰ سال از ظهور آنها در دنيا مي‌گذرد و در اين مدت كوتاه به اندازه كافي جنجال و خبر آفريده‌اند. در سال ۲۰۱۸، ارزهاي ديجيتالي، وضعيت چندان مطلوبي را پشت سر نگذاشتند و عليرغم پيش‌بيني‌ها، ارزش‌شان به اندازه‌اي تغيير نكرد كه پيش‌بيني مي‌شد. اما در سال ۲۰۱۹، همه چيز با تغييرات مثبتي رو به رو شد. تغييراتي كه تمام ذي‌نفعان در بازار ارزهاي ديجيتال را به آينده درخشان آنها اميدوار كرده است. واقعيت اين است كه ساز و كار و بستري كه ارزهاي ديجيتال در آن فعاليت مي‌كنند از ظرفيت بسيار زيادي براي رشد و فعاليت در صنايع و عرصه‌هاي مختلف برخوردار است. در نتيجه به نظر مي‌رسد كه در آينده‌اي نزديك، بيشتر و بيشتر از رمزارزها خواهيم شنيد.